Als je als zorgverlener bevoegd en bekwaam bent kun je niet alleen de beste zorg leveren aan cliënten, maar kun je ook nog eens vol zelfvertrouwen aan de slag. De vraag is: wanneer ben je bevoegd en bekwaam? En misschien nog wel belangrijker: hoe zorg je ervoor dat je met de jaren bevoegd en bekwaam blijft? Ik leg het in deze blog graag aan je uit. Lees je mee? Dan geef ik je ook nog een aantal handige tips!
Wanneer ben je bevoegd en bekwaam?
Laten we beginnen bij het begin: wanneer ben je bevoegd en bekwaam? Er zijn een aantal voorbehouden handelingen waarbij je bevoegd en bekwaam moet zijn om ze uit te mogen voeren. Deze handelingen zijn risicovol. Je bent bevoegd wanneer je een diploma hebt of wanneer je bijscholing hebt gehad. Je weet wat de handeling inhoudt, wat de risico’s zijn en wat je moet doen bij eventuele incidenten. Bekwaam zijn om een handeling uit te kunnen voeren is minder concreet. Het betekent namelijk dat je voor jezelf moet bepalen of je de handeling wel of niet kan uitvoeren. Bij een aantal handelingen kun je je bijvoorbeeld afvragen: ‘’ben ik op de hoogte van de actuele kennis?’’ en ‘’ben ik op dit moment vaardig, kan ik het uitvoeren?’’. Het praktische deel goed onder de knie krijgen en de handeling echt eigen maken kun je het beste doen onder begeleiding van een docent of ervaren collega.
Risicovolle en voorbehouden handelingen
Risicovolle handelingen zijn handelingen die bij de uitvoering van de handeling gevaren mee kunnen brengen voor de cliënt. Een voorbeeld is het toedienen van de sondevoeding. Deze handeling is niet voorbehouden, maar er zijn wel risico’s. Dat wil zeggen: handelingen die bij onbekwaam en onzorgvuldig handelen vrijwel zeker tot gezondheidsschade zullen leiden. Voor het uitvoeren van risicovolle handelingen is net als bij voorbehouden handelingen scholing en een bekwaamheidsverklaring verplicht.
Voorbehouden handelingen vormen een specifieke groep binnen de risicovolle handelingen. Daarom mogen alleen artsen en andere bevoegde zorgverleners deze handelingen zelfstandig indiceren en verrichten. Welke handelingen voorbehouden zijn en wie ze mogen uitvoeren, staat in de Wet BIG. In de Wet BIG staan 14 risicovolle handelingen die bij de categorie voorbehouden handelingen horen. Het BIG-register geeft duidelijkheid over de bevoegdheid van een zorgverlener. Op dit moment is voor 11 zorgberoepen registratie in het BIG-register verplicht. Dit zijn:
Het belang van bevoegd en bekwaam blijven
Wanneer je bevoegd en bekwaam bent is het belangrijk dat je ervoor zorgt dat je dit ook blijft. Voor cliënten betekent dit dat ze veilige zorg mogen ontvangen en jij als zorgverlener kan op deze manier veilig werken. Bekwaamheid moet je dus op peil houden. Als Arts, Verpleegkundige of Verzorgende IG kun je bijvoorbeeld bevoegd zijn, maar met de tijd onbekwaam zijn geworden. En de regel is: onbekwaam maakt onbevoegd.
Maar hoe lang ben je bevoegd en bekwaam? Als je in dienst bent van een zorginstelling bepaalt je werkgever hoe lang je bevoegdheid geldig is en wanneer je herhaling nodig hebt. In de tussentijd ben je bekwaam zolang je zelf voelt dat je bekwaam bent en je werkgever dat ook vindt. Als zelfstandige kun je zelf bepalen hoe je bevoegd en bekwaam blijft, zo lang je dit op een goede manier organiseert. Maar ook dan is het zeker aan te raden eens in de zoveel tijd bijscholing te volgen. De richtlijn die veel zorgverleners hanteren is: heb je langer dan 5 jaar een handeling niet verricht? Dan ben je niet meer bekwaam.
Bepalen wanneer je als zorgverlener bevoegd bent is denk ik wel duidelijk. Maar inschatten hoe bekwaam je na een tijdje nog bent? Dat is helaas wat lastiger. Duidelijke en concrete regels zijn er vaak niet. Ik heb daarom nog twee laatste tips waarmee ik deze blog afsluit! Neem het zekere voor het onzekere en toets jezelf om de twee jaar op de voorbehouden handelingen. Zo kun je vol vertrouwen aan de slag. Heb je bepaalde handeling al even niet meer uitgevoerd? Neem dan eerst eens een kijkje bij een ervaren collega en probeer het daarna zelf onder toezicht van diegene. Zo voorkom je risico’s en maak je het jezelf niet te moeilijk.
Naast het op peil houden van je bevoegd- en bekwaamheid is er als zorgverlener natuurlijk nog veel meer te leren. Wil jij je zorg-vaardigheden verder uitbreiden? Zorg dan dat je volgend jaar opnieuw bij ons kennisevent sQills bent! Wees op tijd met inschrijven!
Liefs,
Julia
