Een belangrijke ontwikkeling binnen de zorg is zorg op maat. Dit houdt in dat de cliënt zijn/haar zorg ontvangt op de juiste plek en op het juiste moment. Veel cliënten willen zo lang mogelijk thuis blijven wonen, ondanks eventuele beperkingen en zorg die daarvoor nodig is. Dit maakt de mantelzorg en de thuiszorg onmisbaar. Een goede samenwerking tussen beide is daarom van groot belang. Maar hoe pak je dit als thuiszorgmedewerker het beste aan?
Mantelzorg: wat is het en waarom is het belangrijk?
Mantelzorg is langdurige en vaak onbetaalde zorg voor zieke familieleden of vrienden. Dit kan verzorging zijn of hulp bij dagelijkse activiteiten. Ook kan het gaan om intensieve of minder intensieve hulp. Het is anders dan de thuiszorg, omdat thuiszorg wordt gegeven door een professionele zorgverlener. Er zijn verschillende redenen waarom mantelzorg belangrijk is:
Cliënten kunnen langer thuis blijven wonen. Doordat de mantelzorger vaak dichtbij of zelfs in hetzelfde huis als de cliënt woont, kan de cliënt thuis blijven wonen. Dit zorgt ervoor dat de cliënt in zijn/haar vertrouwde omgeving kan blijven wonen en het maakt de cliënt zelfstandiger.
Er is een tekort aan zorgpersoneel om alle mantelzorg te vervangen. In Nederland geven jaarlijks ongeveer 5 miljoen 16- plussers hulp aan hun partner, familie, vriend of buur die hulp nodig heeft, vanwege lichamelijke, psychische of verstandelijke beperkingen of ouderdom. Met het tekort aan zorgpersoneel kan dit nooit opgevangen worden door het huidige zorgpersoneel.
De mantelzorg en de thuiszorg versterken elkaar. De mantelzorger weet precies waar de cliënt behoefte aan heeft, omdat zij elkaar goed kennen. De thuiszorgmedewerker is opgeleid in het bieden van zorg, waardoor hij/zij deze behoeftes mee kan nemen en verbeteringen kan maken. Zo versterken de zorgprofessional en de mantelzorger elkaar en krijgt de cliënt de beste zorg.
Een win-win!
Een goede samenwerking heeft voordelen voor alle betrokken partijen. Mantelzorgers voelen zich gewaardeerd, thuiszorgmedewerkers hebben meer plezier in hun werk en de cliënt ontvangt de beste en de meest passende zorg. Maar hoe pak je dit aan? Hieronder een aantal tips voor jou als thuiszorgmedewerker:
Werk constructief samen en met meerdere mantelzorgers. De mantelzorger vervult verschillende rollen. Hij/zij is persoonlijk betrokkene, medehulpverlener, expert en soms ook zelf hulpvrager. Elke rol vraagt om een andere benadering. Onthoud ook dat jouw inbreng en die van de mantelzorger van gelijke waarde en van even groot belang zijn. Daarnaast dien je ook rekening te houden met niet alleen de belangrijkste mantelzorger (jouw eerste contactpersoon), maar ook met andere mantelzorgers. Dit zijn vaak andere familieleden of vrienden. Breng bij de eerste intake het netwerk van de cliënt in beeld.
Onderhoud goed contact met de mantelzorger. Goed samenwerken vraagt om een vertrouwensrelatie. Als je elkaar vertrouwt, heb je het gevoel dat je op elkaar kunt rekenen. Het is van belang dat je gelijk contact zoekt met de mantelzorger, ook als de mantelzorger niet bij de cliënt woont. Hierdoor weet je wie de ander is, wat hij/zij belangrijk vindt en kun je zaken makkelijker bespreekbaar maken.
Benut de ervaringsdeskundigheid van mantelzorgers. Mantelzorgers zijn ervaringsdeskundigen. Ze kennen de cliënt al langere tijd, weten hoe hij/zij vroeger was, kennen zijn/haar wensen en gewoonten. Door een beroep te doen op hun kennis erken je hun deskundigheid en laat je zien dat je graag aansluit bij de behoeften en gebruiken van de cliënt.
Maatwerk. Als een probleem zich voordoet is de boodschap: niet te snel oplossen en niet te snel ingrijpen. Zoek samen met de cliënt en mantelzorger naar de beste oplossing. Want eigen oplossingen werken beter!
Draagkracht en draaglast in evenwicht houden. Overbelasting dreigt als de draagkracht en draaglast uit evenwicht raken. De draagkracht van de mantelzorger is dan lager dan de draaglast. Aan jou de taak om dreigende overbelasting te signaleren. Dit kan je doen door te letten op lichamelijke, psychische en gedragsmatige klachten van de mantelzorger.
Overwin vraagverlegenheid. Als thuiszorgmedewerker kun je de mantelzorger helpen om de vraagverlegenheid te overwinnen. Je maakt het inschakelen van hulp van anderen bespreekbaar en achterhaalt waarom iemand het lastig vindt om hulp te vragen.
Verwijzen. Als jouw cliënt of mantelzorger een vraag heeft die jij niet op kan pakken is het goed om te weten welke ondersteuning er in de buurt mogelijk is zodat je kunt verwijzen. Een sociale kaart is daarbij handig. Een sociale kaart is een actueel en volledig (digitaal) overzicht van het aanbod op het gebied van zorg, welzijn, wonen, werk en inkomen. Sommige mensen vinden het lastig om zelf hulp te zoeken of ergens op af te stappen. Dan kun je voor of samen met de mantelzorger contact opnemen.
Hopelijk zullen bovengenoemde tips je helpen bij jouw samenwerking met de mantelzorger en jouw cliënt. Want het is een feit: goed samenwerken is van doorslaggevend belang voor het behalen van de gewenste resultaten bij werk waar meerdere personen bij betrokken zijn. En uiteindelijk willen we toch allemaal hetzelfde? De beste zorg!
